Bernard Łach

Panie Adamie, poetą można tylko być chyba dopiero na tamtym świecie Gdy tylko dusza wolna bez ograniczeń będzie mogła rozsmakowywać się w dobru, pięknie i mądrości, a więc i w poezji. Tutaj dosięga nas często proza życia, praca, obowiązki, zmęczenie, choroby. W trudnym czasie ciężko być poetą, ale często ten trudniejszy czas wyzwala w nas dodatkowe pokłady energii i mobilizacji, i wtedy wiersze też powstają. A może nawet te najlepsze. Poetą się bywa i się jest. Jest – bo poeta ma tę wrażliwość na otaczający świat, na własne i innych odczucia, jednoczesnie poetą się bywa, kiedy to wszystko próbuje przenieść się na papier, do
kolejnego wiersza.

Poetą czuję się, gdy zachwycę się pięknem i dobrem lub gdy jakieś wydarzenie czy sytuacja zainspirują mnie. Poezja jest dla mnie pewną potrzebą wypowiedzenia się o własnych przeżyciach i spostrzeżeniach, jakie niesie przebiegający koło mnie strumień życia. Niekiedy uda mi się to emocjonalne doświadczenie zapisać w wierszu, bardzo często jednak wszystko pozostaje w głowie i potem niestety ulatuje. Na co dzień pracuję jako katecheta i pedagog specjalny z osobami niepełnosprawnymi i również moja praca, choć bywa trudna, daje mi wiele radości i satysfakcji.

Jak najbardziej wierzę w istnienie weny, swoistego rodzaju iluminacji i natchnienia. I bożego i poetyckiego, choć wiem, że zły duch może kusić nas do złego, to wierzę, że dobra poezja jest owocem dobrych natchnień i rzeźbienia w słowie przez artystę. Czasem rzeźbienia dłuższego, wielokrotnego przerabiania wiersza, choć i są takie, które powstają w wenie i jest już w nich mało do poprawienia.

Pana wiersze są wypełnione codziennością, a jednocześnie transcendentnością. Oba Pana tomiki dają obrazy powszednie, ale łatwo jest w nich odnaleźć Boga. Mam na myśli zwłaszcza „Psalmiki”. Tytuł prowadzi wprost do opowieści ze Starego Testamentu. Widzi Pan siebie jako Dawida grającego na harfie? Dlaczego w tytule jest zdrobnienie? Skromność, niepewność?
O „Psalmikach” bardzo ładnie napisał Michał Zabłocki, więc pozwolę sobie zacytować jego słowa jako odpowiedź na to pytanie.
Cyt.>>„Psalmiki” są konsekwentne i precyzyjne. Przekazują wiarę współczesnego człowieka w telegraficznym skrócie, można powiedzieć – w dynamicznym przekroju. Bernard Łach czerpie pełnymi garściami z tradycji biblijnej, ale łamie ją i druzgocze osobną wersyfikacją i osobnym niedomilczeniem. Coś z tego niedomilczenia nam ukazuje, bo jak tu milczeć w pełni o materii cisnącej się na usta, ulewającej się nawet czasem bezwiednie? Tom Łacha jest pod tym względem heroiczny. Autor powstrzymuje cwałującego konia i osadza go niemal w miejscu. Dzięki temu nie wpada w banał. Ocala w arce formy tę odrobinę treści, która jest konieczna, byśmy uwierzyli. Byśmy uwierzyli, że można".<<

Jest taka piosenka religijna „Gdy Boży Duch wypełnia mnie, jak Dawid”… śpiewać, klaskać, modlić, pisać chcę. W Duchu Bożym wszystko jest możliwe, nawet to, że pedagog bez wykształcenia polonistycznego pisze wiersze. Jednak nie gram na żadnym instrumencie, więc nie zagram z Dawidem w duecie. I Psalmów nie napiszę, bo są tylko jedne jedyne w swoim niepowtarzalnym rodzaju. Nieśmiało nazwałem więc swoje wiersze psalmikami...

Wokół nas unosi się wiele rzeczy i przedmiotów np. statki na wodzie, płatki śniegu na wietrze, wiele spraw i pojęć migruje w naszych umysłach np. cząstka historii, migawka wspomnienia z dzieciństwa, marzenie senne, ogarniają nas uczucia tęsknoty i bliskości, a czasami coś drobnego, metaforycznego, a nawet niewidzialnego i zapomnianego, coś co wywołuje pozytywne uczucia (np. miłość do ukochanej, do przyjaciół i Pana Boga), ale może też trudne i przykre emocje (np. samotność, strach, lęk przed utratą bliskiej osoby, zdrowia i swojego życia). „Unosi się” w swojej oszczędnej formie i pewnej powściągliwości próbuje być tą refleksją, o której pan wspomina w pytaniu.

Od października 2018 roku należę do grupy literackiej Sylaba w Domu Kultury Kuźnia w Nowej Hucie, wtedy prowadzonego przez znanego i świetnego poetę, autora wielu znanych tekstów piosenek, Michała Zabłockiego. Natomiast obecnie jej moderatorem jest znany i ceniony, również z dużym dorobkiem poetyckim Krzysztof Lisowski. Kilka lub kilkanaście osób raz w miesiącu czyta dwa swoje wiersze, które zostają poddane na żywo ocenie krytyczno – poetyckiej przez uczestników i prowadzącego. Jesienią 2019 roku wstąpiłem do Koła Młodych przy SPP Kraków prowadzonego przez opiekuna Koła Michała Piętniewicza, obecnie razem z naszym wybitnym polskim poetą Jozefem Baranem. Podczas comiesięcznej prezentacji jeden młody stażem (niekoniecznie wiekiem) poeta czyta zestaw kilkunastu swoich wierszy. Odczytana jest wtedy recenzja przygotowana przez jednego z uczestników Koła, poczym następuje żywa wymiana spostrzeżeń o przeczytanych wierszach. Od jesieni 2019 regularnie biorę udział również w comiesięcznych spotkaniach Peronu Literackiego zainicjowanego w Bibliotece Kraków przez Jarosława Sokoła. Prowadzący wspaniali poeci Jadwiga Malina i Michał Piętniewicz wraz z zaproszonymi gośćmi udzielają wielu cennych wskazówek młodym poetom. Po dwóch latach udało się wydać almanach grupy Peron Poetycki. Także bardzo się cieszę z tych wszystkich spotkań, poznanych poetów i przyjaciół poezji. Bardzo wiele można się od nich nauczyć. Wyrażając wdzięczność wszystkim wspomnianym bardzo również dziękuję uznanemu poecie Piotrowi Lamprechtowi za wsparcie recenzyjne i prowadzenie moich wieczorków poetyckich.

Aż tak daleko nie doszło, byśmy układali razem wiersze, ale podsunął mi pan tę myśl i kto wie? Jest taka katecheza o niezawinionym cierpieniu, na której czytamy mój wiersz „Dlaczego”. Natomiast przez dwadzieścia ostatnich lat, raz w roku z moimi uczniami i absolwentami na Przystanku Przyjaźń robiliśmy spotkania z poezją ks. Jana Twardowskiego. Chodzi mi po głowie kolejny pomysł, by takie spotkanie z czytaniem przez osoby niepełnosprawne krakowskich poetów zrobić na Kanoniczej. Zobaczymy. Przyjacielem osób z niepełnosprawnościami staram się być, na ile potrafię. Jako nauczyciel, katecheta, trener. W szkole, w grupie wsparcia Przystanek Przyjaźń, jako koordynator i przyjaciel, we wspólnocie Wiara i Światło, Ziarenka, razem z rodziną. Organizujemy razem spotkania, wycieczki, obozy letnie, pielgrzymki. Ale najważniejszy jest fakt, że te osoby swoim autentyzmem, szczerością, otwartością, serdecznością, wiernością uczą mnie bycia przyjacielem.

Najczęściej czytam poezję i tomiki wierszy. Chciałbym wszystkim polecić do czytania krakowskich poetów i poetów związanych z SPP , których skrzętnie podczytuję. Należą do nich Józef Baran, Michał Zabłocki, Krzysztof Lisowski, Adam Ziemianin, Jadwiga Malina, Michał Piętniewicz, Piotr Lamprecht, Miłosz Biedrzycki, Jan Strządała, Elżbieta Zechenter – Spławińska, Szczęsny Wroński, Zygmunt Ficek, Eligiusz Dymowski, Bożena Boba – Dyga, Eryk Ostrowski, Maciej Bieszczad, Beata Kurek, Marzena Dąbrowa – Szatko, Krzysztof Walczewski, Beata Kurek, Maciej Bujanowicz, Robert Gmiterek, Katarzyna Grzesiak. Jestem bardzo wdzięczny, że mogę się uczyć od tak szacownego grona. Czasami czytam również artykuły sportowe, religijne i społeczne. Ks. Wojciechowi Węgrzyniakowi zawdzięczam ugruntowanie swojej wiary. Ale nie tylko. W jego homiliach i rekolekcjach odbieram bardzo podobną wrażliwość na Pana Boga i bliźniego oraz rozumienie różnorodnych, czasami bardzo trudnych kwestii teologicznych i społecznych, na które patrzy oczyma wiary.

W tym pytaniu zauważam fragment mojego psalmiku:
dziś może być bramą
do przejścia
/z niewiary
by powstać z im razem
w wspólnocie skopanych.

Odpowiem tak.
Najważniejszym moim poetą jest ks. Jan Twardowski, którego od lat młodości czytam i kolekcjonuję jego tomiki. On właśnie doskonale pokazuje nam w swoich wierszach tajemnicę wiary i trudności niewiary, czule spogląda w kierunku człowieka, całej wspólnoty ludzkiej i otaczającej nas przyrody. Mówił o sobie, że w świecie niewiary próbuje mówić o wierze, w świecie bez nadziei - o nadziei, w świecie bez miłości - o miłości. I jak w życiu przeczeka się trudne momenty, zawierzy Jedynemu, który zna wszystkie odpowiedzi, i jak się uwierzy, „to znaczy zaufa , kiedy cudów nie ma”, wówczas przyjedzie oczekiwany czas Łaski, która dalej poprowadzi i wszystko wytłumaczy. Wówczas jak cytacie z Psalmu 139, który jest umieszczony na początku Psalmików: „Nawet ciemność nie będzie ciemna dla Ciebie. A noc jak dzień zajaśnieje. Mrok jest dla Ciebie jak światło”.