Wersja dla osób niedowidzących
Michał Lipka
- Więc tak – liczyłem na coś nieco innego. Nie wiem, skąd mi się to wzięło, może to określenie „antologia”, które jakoś tak naturalnie kojarzy mi się z opowiadaniami, ale myślałem właśnie, że to zbiór opowiadań będzie. A tu głównie poezja, krótka, współczesna, czasem niezła, ale – jak to z współczesną poezją bywa – najczęściej jakoś tak bez serca, bez ducha, że zacytuję klasyka. Ciekawe jest to wszystko, nie przeczę. I sama inicjatywa, i pomysł i ogólnie. Ale wykonanie mogłoby być lepsze.
Chleb. Każdy z nas zna. Tak nam powszedni, że spowszedniał niejednemu. Tego chleba to my mamy całe multum wyboru, zliczyć nie zdołamy, bo co sklep to własna oferta, a jeszcze co okolica, to i lokalne jeszcze odmiany, próby dodania czegoś, czegoś zmienienia… No ale samo słowo „chleb” ma w sobie o wiele więcej znaczenia. To symbol, to podstawa, coś fundamentalnego i o tym opowiadają te teksty. O chlebie, o dzieleniu się nim. O pokarmie, ale i symbolice. O tym, co przyziemne, i co od ziemi oddalone. Po prostu o chlebie w każdej możliwej formie.
Książka ma skłaniać do refleksji, więc myśląc nad tym wszystkim, pisząc te słowa i zastanawiam się, czym w sumie dla mnie jest chleb. Ale do głowy przychodzą same frazesy, bo przecież o chlebie powiedziano już wszystko, w różnych konfiguracjach, po wielokroć i tak się to mocno zakorzeniło, że trudno się od tych określeń uwolnić. I nie mogą się też uwolnić autorzy poszczególnych tekstów – co można potraktować właściwie dwojako: zarówno jako po prostu odtwórstwo tego wszystkiego, co już znamy, choć w nowej formie, ale też i jako kompleksowy przekrój przez motywy chlebowi poświęcone.
Czy ten brak oryginalności przeszkadza? To chyba sprawa indywidualna, ale właściwie co można tu było nowego powiedzieć? W sumie, fakt, można, ale to miał być hołd dla chleba, a tu trzeba by iść w dziwne rejony, które nie każdemu by się spodobały. Może więc i takie prace były, ale odpadły, bo nie pasują do konwencji, a może nikt aż w takie klimaty nie próbował uderzać, tak czy inaczej to, co tu mamy, to hołd, ale i szacunek dla chleba – w końcu już w blurbie pisze się tu „oprócz podstawowej funkcji żywieniowej, pełni on także rolę tęsknoty, patriotyzmu, wiary, pracy, dobrobytu czy szacunku” i to definiuje cały zbiorek.
Więc i patos też jest, a ja za patosem nie przepadam. No ale potrzebny był, zasadność rozumiem. Doceniam też wiele prac, choć czasem przydałoby się jakieś przełamanie. Coś mocnego, coś, co zostałoby w pamięci na dłużej. Ale ja już taki problem ze współczesną poezją jednak mam, że jednak nie moja to bajka. Że wolę poczytać klasykę, że w takich bliżej naszych czasów to już jedynie Jacek Kaczmarski czy Stanisław Staszewski i potem dla mnie jakby poezja rodzima już umarła. O dziwo jednak nawet klasyczne teksty, bo tych też nie brak jakoś tu nie porywały. Presja tematu? Sam temat? Konwencja jego? Cokolwiek stało na przeszkodzie, stało dość skutecznie. Ale, chociaż nie padałem na kolana, nic nie wywołało we mnie dreszczy – a dobra poezja to właśnie robi, są wiersze Broniewskiego czy Miłosza, które niezależnie ile razy bym je czytał, szarpią coś we mnie – doceniam. Bo inwencja ciekawa, ciekawe też spojrzenie i spora różnorodność. I czasem zdarzało się coś poczuć, co też doceniam, więc jeśli temat Was ciekawi, śmiało możecie sięgnąć i wgryźć się to.
