Maria Iwaszkiewicz. Portrety I Rozmowy | Autor: Maria IwaszkiewiczAgnieszka Papieska

  Więc chyba wypada zacząć od tego, że niczego Marii Iwaszkiewicz nie czytałem. Może wstyd, może nie wypada, a może nie, bo w sumie to przecież nie książki w moim typie. Z jakiego zatem powodu sięgnąłem po ten wywiad rzeka z nią? Co mnie skłoniło, żeby poznać to dzieło? Wybór na ten tytuł padł, bo opis brzmiał całkiem ciekawie, tak wspominkowo, a ja wspominkową literaturę lubię. Więc spróbowałem i przyjemnie było. Może trochę surowo, może przydałoby się posiedzieć nad tym, obrobić i ogólnie dopieścić, ale i tak wyłania się z tego ciekawy obraz świata i ludzi, których już nie ma.

Maria Iwaszkiewicz to pisarska pochodząca z artystycznej rodziny. Jej dziadkiem był fotografik (między innymi, bo był też przemysłowcem, któremu zawdzięczamy miasto-ogród Podkowa Leśna)Stanisław Wilhelm Lilpop. Jej rodzice natomiast to czterokrotnie nominowany do literackiej nagrody Nobla Jarosław Iwaszkiewicz, pisarz i poeta (napisał choćby „Panny z Wilka”) i również literatka, Anna Iwaszkiewicz. W sumie o tej rodzinie to by można wiele ciekawego i byłoby o czym opowiadać, ale to nie miejsce na to.

Więc tak, Maria pochodziła (pochodziła, bo nie ma jej z nami już od czterech lat) z artystycznej, literacko-poetyckiej familii, więc i sama zajęła się pisarstwem. Tyle, że ona pisała wspominkowo, z tym, że wspominkowo, ale o kuchni i jedzeniu. Ratowała dawne przepisy przed zapomnieniem, przywracała je i można chyba tak rzec – promowała. A w tej książce, w tym wywiadzie, gawędzi i opowiada o tym, co było, co minęło i co zostało właściwie już tylko w jej głowie. Opowiada o ludziach, miejscach, wydarzeniach. O zwierzętach, jakie przewinęły się przez jej życie i tym życiu w ogóle.

„Portrety i rozmowy” to książka i samodzielna, o kontynuacja. Zaczęło się od wydanych trzy lata temu „Portretów”, gdzie Iwaszkiewicz mówiła i wspominała. I teraz wszystko to jest kontynuowane, rozwijane i dopełniane. Jak pisałem na wstępie, surowa jest to książka, wiadomo, inaczej się pisze, a inaczej opowiada, to zupełnie inny proces, gdzie wszystko płynie, ale płynie swoim rytmem i swoimi rozgałęzieniami. I dla jednych będzie to minus, dla innych plus, tak czy inaczej nie przeszkadza to w czytaniu, choć jednocześnie widać, że odpowiedzialna za opracowanie tego wszystkiego Agnieszka Papieska nie miała nad całą tą materią takiej kontroli, jak powinna mieć.

Ale tak czy inaczej, to co dostajemy, to ciekawy zapis tego, co było, a czego już nie ma. Intymna, osobista, szczera relacja, bardziej skupiona na tym, co Iwaszkiewicz sama chce nam powiedzieć, niż wywlekaniu z niej tego, co pewnie niejeden chciałby wywlec. Rzecz przyjemna, właściwie spokojna, acz nacechowana emocjami. Przyjemna w odbiorze, dobrze napisana, mimo tej surowości – a właściwie dobrze opowiedziana należałby rzec (ciekawe, jak wypadałoby to jako audiobook, myślę, że lepiej, niż jako słowo pisane) – i ładnie wydana.

Dla miłośników Iwaszkiewicz, coś, co absolutnie muszą przeczytać. Dla całej reszty, jeśli lubią takie wspominkowe lektury, lubią odkrywać co było i jak się zmieniło, nawet patrząc tylko z jednej, osobistej perspektywy konkretnej osoby, która nie rości sobie pretensji do przedstawienia niczego kompleksowo, a jedynie interesuje ją to subiektywne spojrzenie, jak najbardziej też. I właśnie o to chodzi.