Litzmannstadt Getto. Miejsca, Ludzie, Pamięć | Autor: Joanna Podolska

  Jeśli do tej pory Łódź kojarzyła Wam się wyłącznie z jednym z największych w Polsce centrum handlowym zwanym Manufakturą, ulicą Piotrkowską i przemysłem włókienniczym, to najwyższa pora, aby to stereotypowe myślenie o tym mieście zmienić i sięgnąć do jego historii. A ta, o czym świadczy lektura książki Joanny Podolskiej "Litzmannstadt-Getto. Miejsca. Ludzie. Pamięć" była niezwykle bolesna, czego wyrazem było jedno z największych gett jakie utworzone zostały na polskich ziemiach przez hitlerowskiego okupanta.

Wobec tematyki podjętej przez Autorkę trudno mówić o tej książce jak o zwykłej książce, gdyż patrząc na ogrom pracy badawczej, zakres udokumentowania przedstawionych w niej faktów, a dodatkowo ich zobrazowanie, w ręce czytelników oddane zostało wręcz monumentalne dzieło, które rzuca światło na jedno z najmroczniejszych rozdziałów historii ludzkości - istnienie getta łódzkiego podczas II wojny światowej.

Przyznam, że lektura ten książki, chociaż wcale nie łatwa, pochłania absolutnie i całkowicie, a kartka po kartce, strona po stronie, jesteśmy świadkami minionych zdarzeń, ukazanych w tak sugestywnej formie, że ma się wręcz wrażenie, że lektura tej książki to w zasadzie wizyta w łódzkim getcie, to lekcja historii, w której Autorka jest naszym głównym przewodnikiem ukazującym kontekst czasowy, prezentującym miejsca, w których funkcjonowało getto i związanych z nim ludzi.  To sprawia, że czytając tę publikację, za sprawą dogłębnego spojrzenia Autorki na przybliżane Czytelnikom tragiczne wydarzenie oraz na ludzi, którzy w nich uczestniczyli, przenosimy się wręcz w czasie czując atmosferę minionych zdarzeń. To z kolei pozwala nam dostrzec zarówno okrucieństwo prezentowanych wydarzeń, jak i docenić i zrozumieć wytrwałość tych, którzy zgotowanemu im piekłu, musieli stawić czoła.

Autorka opowiadając historię łódzkiego getta, znanego w czasie wojny jako Litzmannstadt-Getto, stąd tytuł książki, przedstawia nam zatem jeden z najbardziej wstrząsających rozdziałów w historii Holocaustu. Jej relacja bynajmniej nie jest gołosłowna, gdyż oddając w ręce czytelników swą książkę, podjęła się wcześniejszego trudu zebrania rozproszonej wiedzy dotyczącej historii getta, opartej na wywiadach, zapiskach, kronikach, listach, pamiętnikach i wspomnieniach tych, którzy cudem ocaleli, po to by przekształcić jej w kompleksowy i wciągający zapis tamtych czasów. Już od pierwszych stronach książki widzimy ogrom pracy, jaką autorka włożyła w zebranie materiałów i analizę źródeł. To prawdziwa skarbnica informacji, które pozwalają na lepsze zrozumienie wyjątkowego charakteru tego miejsca oraz losów jego mieszkańców. Śledzimy zatem ich walkę o przetrwanie, kroczymy duktem ulic, które wytyczyły getto, zaglądamy do miejsc, które ówcześnie funkcjonowały, a także poznajemy wyjątkowe postacie, które odegrały kluczową rolę w getcie. Jednym z głównych bohaterów książki jest Przełożony Starszeństwa Żydów, Chaim M. Rumkowski, który stał na czele getta i musiał podejmować trudne decyzje dotyczące losów jego mieszkańców. Książka pozwala nam przyjrzeć się jego działalności z różnych perspektyw, co pozwala na bardziej złożone zrozumienie jego postaci, wzbudzającej z pewnością liczne kontrowersje i niejednoznaczną ocenę jego wojennej postawy.

Mówiąc o bohaterach getta, autorka wspomina nie tylko o tych bezimiennych, którzy próbowali przetrwać w getcie, ale kreśli również portrety artystów i intelektualistów, którzy tworzyli w getcie łódzkim. Autorka przybliża nam życie i twórczość takich osobistości jak Arnold Mostowicz, Chava Rosenfarb, czy Jeszajahu Szpigiel. To niezwykłe świadectwo siły ludzkiego ducha, który nawet w najtrudniejszych warunkach potrafił się wyrazić i pozostawić trwały ślad w historii kultury.

Ogromnym atutem publikacji Joanny Podolskiej jest zobrazowanie tego jak wyglądało i funkcjonowało getto przez niezwykle bogatą oprawę graficzną. Fotografie wykorzystane w książce pozwalają czytelnikom na własne oczy zobaczyć getto i jego mieszkańców w sposób bardziej realistyczny. To ważne uzupełnienie tekstu, które pomaga czytelnikowi bardziej wczuć się w atmosferę tamtych czasów.

Jednym z unikalnych aspektów tej książki są także osobiste odkrycia autorki, na które składają się  jej wywiady z Ocalałymi z getta łódzkiego. To ich wspomnienia i doświadczenia stanowią cenne źródło informacji, które stanowi przekaz odczuć i emocji tamtych dni. To także dowód na zaangażowanie autorki w proces tworzenia tej książki i jej troskę o zachowanie pamięci o tych tragicznych wydarzeniach.

"Litzmannstadt-Getto. Miejsca. Ludzie. Pamięć" Joanny Podolskiej to niezwykła książka. To dzieło, które łączy bogatą wiedzę historyczną z ludzkimi losami, sztuką i kulturą. To także hołd dla tych, którzy przeszli przez piekło getta łódzkiego i dla tych, którzy z niesłabnącym zapałem starają się zachować pamięć o tych wydarzeniach. Książka ta stanowi ważny wkład w badania nad Holokaustem i jest nieocenionym źródłem wiedzy dla każdego, kto pragnie poznać historię getta łódzkiego i jego mieszkańców.