Wersja dla osób niedowidzących
Michał Lipka
-
Komiks podróżniczy. Kiedy pada to hasło, chyba z miejsca myślimy o komiksach Guya Delisle’a. Bo któż robi lepsze, bardziej znane i rozpoznawalne komiksy w tym temacie od niego? Ale powiem, że „Visa Tranzytowa” też robi wrażenie. Czasem czułem się, jakbym czytał „Bośniackiego płaskiego psa”, chociaż to zupełnie inna bajka przecież – podobnie jednak czuło się, że coś wisi w powietrzu, choć działy się rzeczy dość zwyczajne. A czasem czułem, jakbym wszedł do z jednej strony typowej rzeki frankofońskiego komiksu, ale jednak takiej z większym artystycznym zacięciem. Efekt finalny okazał się dla mnie bardzo udany, intrygujący i wciągający, a jednoczenie oddziaływujący na emocje.
Jest rok 1986, lato. Kilka miesięcy wcześniej doszło do wybuchu w elektrowni atomowej w Czarnobylu. Ale to było kilka miesięcy wcześniej, a teraz, jest teraz. Teraz jest czas, by dwudziestoletni wówczas Nicolas de Crécy, wraz ze swoim kuzynem, wybierają się w podróż. Mają tylko starego CitröenaVisę, wrak właściwie. I ten wrak wypełniają wszystkim, co miało im się przydać – książkami, śpiworami i tymi podobnymi rzeczami – i w drogę. A droga jest daleka, od Włoch, przez kraje dawnego Bloku Wschodniego, po Turcję. Ale co ta podróż pozwoli im odkryć?
Obszerny to komiks. Cegła taka. Może ilość stron jakoś w dzisiejszych czasach nie imponuje szczególnie mocno, bo co to jest czterysta coś, prawda? Na rynku mamy całą masę albumów liczących 500, 600 i więcej stron – zbiorcze komiksy amerykańskie, mangi, nawet polskie albumy mogą się pochwalić takimi osiągnięciami – ale jednak kiedy patrzy się na ten tom, kiedy bierze się go w ręce, no robi wrażenie. Spore jest to to – 210 x 280 mm – drukowane na grubym papierze offsetowym, zamknięte w twardej oprawie, wygląda, jakby tak na oko było ze dwa razy grubsze, niż w rzeczywistości. Więc tak, już samo wydanie robi wrażenie. Ale ważniejsze – i jeszcze lepsze – jest to, co w środku.
To, o czym opowiada ten album, to, co stanowi główną oś fabularną, to właściwie pretekst do głębszych rozważań. Nie mówię, że są jakieś strasznie głębokie, że odkrywa nowe, niezbadane lądy, ale doceniam samą chęć pogłębienia tematu, potraktowania podróży jako alegorii – sami już odkryć musicie, czego, bo wszystko, jak zawsze, zależy od odbiorcy. I samo to, że twórca nie zamierza robić tu suchej relacji z podróży. Właściwie ta relacja jest dość luźna, swobodna, czasem iście szalona, abstrakcyjna, jakbyśmy na chwilę towarzyszyli bohaterom „Las Vegas Parano”. Bo jest tu i realizm, i coś onirycznego. Coś zwyczajnego, i coś szalonego. I to w spójną całość, która ma w sobie coś, co potrafi uwieść.
Podoba mi się też taka jakaś swojskość tego komiksu. Bo dużo tu swojskich widoków, Polska też jest w albumie wspomniana, dużo takich elementów bliskich europejskiemu czytelnikowi. Ale też i dostajemy coś ponad to. Coś niezwykłego, coś egzotycznego… A wszystko to zilustrowane kreska, która ma w sobie i realizm, i jakieś takie szarpane, rozedrgane emocje, a jednak i piękno. Ma też świetny kolor, z jednej strony barwny, z drugiej dobrze oddający szarą często rzeczywistość. I wpada w oko.
Więc chyba nie muszę dodawać, że warto. Ale warto. Świetna powieść graficzna dla dojrzalszych odbiorców, którzy chcą rozbudowanej, rozległej, blisko trzymającej się życia opowieści o czasach i świecie niby już minionym, a jednak jakże nadal nam bliskim.
