Calcio! | Autor: Juan Esteban Constaín

„Calcio!" – pierwszy w dziejach mecz piłkarski

Kiedy i gdzie odbył się pierwszy mecz piłki nożnej i na jakich zasadach? Odpowiedzi na te pytania należy szukać w „Calcio!" – powieści Juana Estebana Constaína o pierwszym w dziejach meczu piłkarskim.

Głównym bohaterem jest Arnaldo Momigliano, przyszły profesor Uniwersytetu Oksfordzkiego, z pochodzenia Żyd, który musiał uciekł z Włoch przed faszyzmem i schronił się w Anglii. Poznał tam doktora Richarda Sutcliffe'a, który przeniósł z uniwersytetu w Cambridge, bo nie czuł się tam doceniany. Bardzo szybko zrodziła się przyjaźń między dwoma wybitnymi znawcami świata starożytnego.

Siedem lat później uczeni dostąpili zaszczytu udziału w legendarnym weekendzie w zoo, podczas którego spotykają się najwybitniejsi uniwersyteccy klasycy, by bardziej swobodnie dyskutować na różne tematy przy winie czy piwie. Osoby, które są pierwszy raz, musiały przejść inicjację, polegającą na zaimprowizowaniu przemowy na wylosowany temat. Richard Sutcliffe musiał opowiedzieć o bajkach Fedrusa, natomiast Arnaldo Momigliano - o różnych rodzajach gry w piłkę w starożytnym świecie. Obaj panowie poradzili sobie znakomicie, jednak to wykład Momigliana wzbudził największe poruszenie.

Arnaldo Momigliano twierdził bowiem, że pierwszy mecz piłkarski (na dzisiejszych zasadach, czyli bez dotykania piłki rękami) odbył się 20 lutego 1530 roku we Florencji na placu Santa Croce. Uczeni byli tym wystąpieniem wzburzeni, przecież piłka nożna została wymyślona w Anglii. Szczególnie oponował profesor Winwood, członek Angielskiego Związku Piłki Nożnej, który zażądał zwołania komisji w tej sprawie, która miała rozstrzygnąć ten spór. Przedtem dwaj uczeni mieli zebrać materiały, które potwierdzą słuszność ich tez... Kto zwyciężył w tym pojedynku?

„Calcio!" jest znakomitą powieścią historyczną z wątkiem sportowym. Choć nie przepadam za tym gatunkiem, ani nie interesuję się piłką nożną, tak ta pozycja przypadła mi do gustu. Juan Esteban Constaín wykazał się niezwykłą erudycją, gdyż w ciekawy i przede wszystkim zabawny sposób przedstawił początki piłki nożnej. Autor przybliżył przy okazji historię średniowiecznej Europy oraz nawiązał do II wojny światowej oraz przedstawił sport jako fenomen społeczny. A wszystko to w otoczce ironii i sarkazmu. Co ciekawe, w jednym z fragmentów delikatnie nawiązał do Diega Maradony, co może wychwycić jedynie miłośnik piłki nożnej.

Dużym plusem powieści jest wprowadzenie postaci historycznych oraz rzeczywistych. Bohaterami są m.in. papież Klemens VII, cesarz Karol V, król Franciszek I czy Francesco Ferruccio, a także profesorowie Uniwersytetu Oksfordzkiego – Arnaldo Momigliano, Hugh Last.

Powieść napisana jest w pierwszej osobie, a jej narratorem jest Richard Sutcliffe. Oprócz tego możemy przeczytać listy i fragmenty pamiętnika Momigliana, który wyruszył do Włoch i Francji w poszukiwaniu dowodów na to, że ma rację. Autor wprowadził także relacje świadków pierwszego meczu piłkarskiego oraz fragmenty książek na temat calcio.

Okazuje się, że w 1502 roku Nicollo Machiavelli w książce „O sposobie rozgrywania meczów calcio w czas karnawału" pisał, że: „Calcio! jest sportem florenckim z dzielnicy Santa Croce, na której placu odbyły się najsłynniejsze mecze rozgrywane pomiędzy mieszkańcami i przedstawicielami innych dzielnic miasta. (...) Wychodzą na niego dwie drużyny po dwadzieścia siedem osób; czasem może być ich dwadzieścia pięć, a nawet mniej". Zawodnicy podzieleni są na czterech bramkarzy przy siatce, trzech obrońców, pięciu biegaczy albo podawaczy oraz siedemnastu atakujących. Jak wyglądał taki mecz, najlepiej przekonać się samemu.

Polecam „Calcio!" miłośnikom powieści historycznych z dozą humoru oraz fanom piłki nożnej. To tytuł na czasie, z uwagi na trwające Mistrzostwa Świata w Piłce Nożnej.