Księga Magii | Autor: Eleanor ArnasonElizabeth BearJohn CrowleyAndy DuncanKate ElliottMatthew HughesMegan LindholmScott LynchGeorge R.R. MartinGarth NixK.J. ParkerRachel PollackTim PowersLavie TidharGreg Van EekhoutYsabeau S. WilceLiz Williams

Po antologię „Księga magii” sięgnęłam ze sporą przyjemnością i niemałymi oczekiwaniami. Po pierwsze dlatego, że dawno już nie czytałam fantastyki i z chęcią zanurzyłam się w niezwykłych światach, po części też dlatego, że całkiem nieźle wspominam moje poprzednie spotkanie z inną antologią pod redakcją Gardnera Dozoisa zatytułowaną „Niebezpieczne kobiety”. Tak jak i w tamtej, w tej książce również znajdziemy sporo znanych nazwisk, głównie amerykańskich pisarzy fantasy.

Jak przystało na antologię z tematem przewodnim jest to dzieło bardzo urozmaicone. Siedemnastu autorów i tyleż opowiadań, a co za tym idzie tyle samo przeróżnych światów. W każdym z nich zagłębiamy się jedynie na drobną chwilę, składamy krótką wizytę, po czym musimy opuścić poznanych bohaterów i przedstawione miejsca. Wiele z tych utworów nawiązuje do innych dzieł autorów będąc jakimś uzupełnieniem serii przygód stworzonych wcześniej bohaterów i światów. Te opowiadania były dla mnie najbardziej problematyczne, gdyż wyraźnie można było odczuć, że są częścią większej całości. Najbardziej ewidentne było to w „Biografii terroru podskakującego chłopca” Ysabeau S. Wilce. Miło natomiast zaskoczył ostatni z utworów czyli „Wina i odkupienie domu czarnoksiężnika Malkurila” Scotha Lyncha, znanego mi wcześniej z serii „Niecni dżentelmeni”, gdyż jest to utwór kompletny, skomponowany i rozpisany jako nienaruszalna całość a nie jako dodatek do innych dzieł autora.

Przedstawione światy są niezwykle różnorodne. Od klasycznego fantasy jak w „Rozkwicie” Kate Elliot, czy „Lasce w kamieniu” Gartha Nixa, przez światy przypominające ten nam znany, jak ma to miejsce w „Pracach społecznych” Megan Lindholm, czy „Wizycie komety” Liz Williams. Są też miejsca bardzo mroczne jak „Noc w oberży przy stawie” Georga R. R. Martina, w którym świat chyli się ku upadkowi. Zdecydowanie najciekawsza zaś wydała mi się kreacja rzeczywistości w opowiadaniu „Wilk i mantykora” Grega van Eekhouta. Wspólnym mianownikiem wszystkich tekstów jest magia. Czasem zupełnie niewyczuwalna i niezauważalna, dyskretnie czająca się na obrzeżach rzeczywistości. Kiedy indziej zaś dominująca i rządząca światem. Zawsze zaś realnie wpływa na losy bohaterów, niezależnie od tego, czy są oni sami są magami, czy tylko muszą się z nimi mierzyć.

Klimaty opowiadań również są bardzo rozmaite. Od przyciężkiego, z pogranicza horroru, po takie przypominające opowieść o duchach, bądź wręcz humoreskę z nadprzyrodzonymi istotami w tle. Czasem jest melancholijnie, kiedy indziej zaś bardzo refleksyjnie. Sposób ułożenia utworów w zbiorze również nie pozwala na zbyt długo zatrzymać się w jednym nastroju, gdyż poszczególne teksty przeplatają się tak, że te o nieco podobnych wrażeniach znajdują się daleko od siebie. To sprawiało, że ciężko było utrzymać ciągłość w lekturze i po zakończeniu jednego opowiadania niekoniecznie pojawiała się chęć by sięgnąć po następne.

Zebrane teksty nie pozostawiają zbyt wiele do życzenia pod względem językowym. W większości są to dzieła uznanych twórców, choć niekoniecznie już obecnych na polskim rynku wydawniczym. Nie znajdziemy tu utworów wyraźnie słabszych, ale brakuje też takich, które wyróżniałyby się pod względem językowym. Przywodzą na myśl dobrze odrobioną lekcję kreatywnego pisania, nie budzą jednak zachwytu.

Największą zaletą tak obszernych antologii jest możliwość poznania twórczości wielu autorów, poszerzenie horyzontów, zwiększenie puli tytułów w planach czytelniczych. Z tego zadania „Księga magii” wywiązuje się wzorowo. Największą wadą zaś jest ta, która wiąże się z tym, że jest to tylko antologia opowiadań. Czytelnik może być nieco przytłoczony zmiennością i mnogością przedstawionych światów, bohaterów i wydarzeń. Nie pierwszy raz sięgam po tematyczną antologię, ta nie jest nawet najobszerniejszą z tych, które miałam okazję przeczytać, jednak wyraźnie odczułam zmęczenie tą ciągłą zmiennością. Skutkowało to tym dziwnym stanem, w którym jak już się czyta książkę, to robi się to z wielką przyjemnością i bez poczucia zmarnowanego czasu, jednak gdy się ją odłoży to ciężko po nią sięgnąć. Jest to jednak bardzo subiektywne wrażenie, którego przyczyny niekoniecznie należy szukać w samej książce. Poziom tekstów zawartych w „Księdze magii” jest bardzo dobry i same opowiadania świetnie wciągają w klimat. Jak zawsze w takiej sytuacji znajdą się te mniej lub bardziej ciekawe dla czytelnika, nie ma jednak tekstów wyraźnie słabszych, czy negatywnie się wyróżniających. Dlatego spokojnie mogę polecić najnowszą antologię pod redakcją Gardnera Dozoisa każdemu miłośnikowi magii w literaturze.