Literackie Przechadzki Po Paryżu | Autor: Aleksandra Bajerska

 Aleksandra Bajerska w książce „Literackie przechadzki po Paryżu” prezentuje czytelnikowi fenomen XIX-wiecznej stolicy, czyni to poprzez pryzmat literacki. Ukazuje Paryż jako zaklęte na kartach literatury europejskie miasto. Do spaceru zaprasza klimatyczna, tajemnicza okładka, niczym schodami wkraczamy na stopnie interesującej książki, pracy naukowej okraszonej licznym ciekawostkami i fragmentami z klasyki literatury. Czarno-białe zdjęcie to jakby jedna ze stron metropolii, ale już sam kolor i czcionka napisu Paryż sugeruje, że nie będzie to zwykłe miasto. Paryż z jednej strony zachwyca swoim pięknem, z drugiej staje się miastem zepsucia, biblijnym Babilonem, który przeraża i wciąga. Paryż to nie tylko sceneria, ale i inspiracją dla wielu artystów, malarzy, poetów, ale przede wszystkim skłania do filozoficznej refleksji.

Książka ”Literackie przechadzki po Paryżu” dzieli się na pięć rozdziałów, zaprezentowany jest fenomen Paryża szczególnie doceniony w literaturze pozytywizmu i Młodej Polski. Analiza tekstów literackich jest ukazana na tle historycznym, literackim i kulturowym – i temu właśnie poświęcony jest pierwszy rozdział niniejszej książki. Drugi rozdział to ukazanie symboliki Paryża w literaturze francuskiej, polskiej do XIX wieku oraz w epokach pozytywizmu i Młodej Polski. Bo nie da się zrozumieć polskiej literatury o Paryżu bez znajomości literatury francuskiej. Liczne cytaty, a nawet fragmenty utworów uzupełniają naukowy opis.

Autorka ukazuje Paryż nie tylko w kartach literatury, ale dociera do faktów, dokumentów, pamiętników, dzienników, co niezmiernie wzbogaca obraz miasta. Trzeci rozdział to Paryża w polskich powieściach. Autorka przedstawia problem mityzacji i fascynacji Paryżem. Porusza problem emigracji oraz sytuacje samotnych kobiet na paryskim bruku, nieomijającą legendy cyganerii i studenckiego życia. W czwartym rozdziale wskazuje na różnice pomiędzy fikcyjnym opisem miasta, z jakim możemy spotkać się w powieści czy jakimkolwiek innym utworze literackim, a rzeczywistością. Piąty, ostatni już rozdział, poświęcony jest Paryżowi w opowiadaniach i powieściach historycznych.

Książka jest efektem kilkuletniej lat pracy badawczej, podróży do Paryża oraz wielu poszukiwań w archiwach, bibliotekach i katalogach. Książka jak sam tytuł sugeruje jest powolną przechadzką, skupiona na tym, co istotne, by niczego nie pominąć, to podróż w ślad za literackim bohaterami, za pisarzami na emigracji. Podróż ze Stanisławem Wokulskim, bohaterem „Lalki” Bolesława Prusa, z Henrykiem Sienkiewiczem czy Cyprianem Kamilem Norwidem. Miasto budziło w turystach z jednej strony zachwyt i oszołomienie, ale i lęk, bohater jest przerażony tempem życia, bogactwem obrazów i intensywnością przeżyć. I to sprawia, że bardzo często jest samotny i zagubiony. Autorzy na przestrzeni wieków malowali i konstruowali nam przestrzeń tego miasta, panoramicznie na Paryż spogląda Wokulski, później na ten sam Paryż spoglądać będzie bohater powieści Stefana Żeromskiego – Tomasz Judym. A jacy inni bohaterowie przemierzali paryskie uliczki, szczegółowe zestawienie tabelaryczne znajdziemy w aneksie: Paryż w tekstach prozatorskich.

Książka „Literackie przechadzki po Paryżu” pokazują ile ulic, uliczek, bogactwa, różnorodności mieści w sobie potęga tego miasta, które staje się stolicą świata, kultury, mody sztuki. To miasto postępu, ale i moralnego zepsucia. Aleksandra Bojarska wzbogaca wizualizację tego miasta licznymi metaforycznymi opisami, symboliką, alegorią, porównaniami, a nawet poetycką personifikacją. Jawi się przed czytelnikiem Paryż Potwór, Paryż Babilon i Paryż Raj. Bo: „Paryż był jak lampa, która przyciągała lecące na oślep ćmy. Bohaterowie unosili się na skrzydłach marzeń i lecieli w kierunku paryskiego światła, jednak gdy docierali do celu, ginęli spalani paryskim płomieniem”.