Wywrócony Świat I Inne Utwory | Autor: Arkadij StrugackiBorys Strugacki

  Rzućcie tylko okiem na rynek wydawniczy. Konkretnie? A no najlepiej na półkę z fantastyką. I co tam widzicie? Masę fantasy, science fiction, tu horrory, tam science-fantasy, obok leży urban fantasy… Mógłbym tego wymienić jeszcze masę, samych gatunków i podgatunków, wszelkich wariacji jest tyle, że zapełniłbym nimi kilka akapitów, czego chyba zresztą nikomu mówić nie trzeba. Wydaje się, że niczego tu nie brakuje, niczego brakować nie może, bo co tam jeszcze wcisnąć? Ale jednak, bo wszystko to cierpi na poważny niedostatek prozy takiej, jak proza Strugackich. Bo jak klasycy, nie pisze już nikt, a przynajmniej prawie nikt. Ale na szczęście są jeszcze wznowienia, nie tak częste, ale jednak. A na dodatek jeszcze w takim wydaniu, jak to. No bo wydanie to też robi wrażenie. Jak i sama książka, która przy okazji i cieszy, i satysfakcjonuje na wielu polach.

Ale zanim po tych polach się przespacerujemy, kilka słów o treści. Głównym bohaterem jest tu niejaki Maks Kammerer, gość, który jest i kosmonautą, i odkrywcą. Śledczym i buntownikiem także. Można rzec, że człowiek orkiestra z niego. A jak na kogoś o tak bogatym zapleczu, ciągle coś robi, gdzieś działa działa, zmaga się z problemami… I stara się z tym wszystkim jakoś sobie poradzić, a radzić ma z czym, bo musi stawić czoła manipulującemu ludźmi reżimowi, stoczyć walkę z tajemniczym uciekinierem, który stanowi bardzo poważne zagrożenie, problem w tym, że chyba nikt nie ma za bardzo pojęcia jakie właściwie, czy połączyć siły z innym śledczym, z którym ramię w ramię musi zmagać się z terrorystami. Jak wyjdzie z tych wszystkich opresji? I dokąd go to wszystko zaprowadzi?

Zazdroszczę tym, dla których będzie to pierwsze spotkanie ze Strugackimi. Ja jestem ich fanem od lat, kiedy to właściwie przypadkiem trafiłem na ich prozę. Nie żebym wcześniej o nich nie słyszał, po prostu to był taki czas, że klasyka już na księgarskich półkach nie stała, zestarzała się i kto miał kupić, ten kupił a reszta musiała liczyć na rynek wtórny albo biblioteki, bo wznowień też jakoś nie było. Ale miałem to szczęście, że w moje ręce trafiło najpierw zbiorcze wydanie „Pikniku na skraju drogi / Lasu”, jeszcze z serii „Stanisław Lem poleca”, potem „Poniedziałek zaczyna się w sobotę” i „Ślimak na zboczu” i szybko przekonałem się, jak proza braci mnie kupuje. Może trochę mniej niż nieśmiertelna twórczość Kiryła Bułyczowa i jego „Wielki Guslar”, ale jednak. No i to na poziomie wręcz zachwycającym.

Strugaccy w końcu piszą tak, że ich twórczość nie tylko urzeka stylem, ale jest i pomysłowa, czasem absurdalna, ale przede wszystkim i to dla mnie najważniejsze, zawsze jest też zaangażowana. Bo dobra fantastyka to nie rozrywka – a przynajmniej nie tylko – a nośnik idei, wyższych wartości, przesłania. Zawsze tak uważałem i zdania nie zmienię. Dlatego współczesna, która o tym zapomina, nie jest prozą dla mnie. Oczywiście Strugaccy nie zapominają tylko o tym, ale i o rozrywce, a ich powieści mogą zarówno bawić fantastycznymi wizjami i przygodami, jak i straszyć nas, przestrzegać i analizować. I robią to za każdym razem znakomicie.

A jeszcze na deser mamy tu dodatkową powieść, dotąd w Polsce niewydaną. Może to i (tylko? aż?) pierwotna wersja „Ślimaka na zboczu”, ale jakże warta poznania. A tom? No pięknie wypada na półce, treścią urzeka i zachwyca i ogólnie wszystko tu jest takie, jak być powinno. Nic tylko brać i czytać.