Potwory Północnoamerykańskich Jezior | Autor: Nathan Ballingrud

  Są takie serie wydawnicze na rynku, po które sięgam, kiedy mam tylko okazję, właściwie w ciemno. Mam tak z „Wehikułem czasu”, mam z „Artefaktami” no i – to już bardziej po części, ale jednak – mam też z „Serią horrorów bez nazwy”. Po części, bo w sumie mam z nią pewien problem, podobna wizualnie do „Artefaktów”, wydaje się jednocześnie być mniej sprecyzowana w tym, co robi. No bo co nam prezentuje? Z jednej strony paru absolutnie wielkich autorów, jak Staub czy Lindqvist, z drugiej (i to przeważa), twórców mało znanych, mało kojarzonych i często jednak nie aż tak wartych poznania, jak mogłoby się to wydawać. I do tej drugiej grupy należy Nathan Ballingrud, gość z niewielkim dorobkiem (cztery książki na koncie), który pisać potrafi, fajnie konstruuje swoje postacie, ale jednocześnie bardziej jego twórczość urzeka poszczególnymi momentami, niż jako jedna wielka całość. Choć, jak na współczesne opowiadania grozy, jest naprawdę fajnie.

Potwory. Istnieją. Częściej jednak w nas samych, niż w mroku lasu, czarnym kącie domu czy odmętach wody. Ale w tym mroku też coś się czai…

Jak scharakteryzować ten zbiór? Najprościej byłoby powiedzieć, że mamy tu do czynienia z horrorem obyczajowym / społecznym. Nic nowego, jak każda odmiana dobrej fantastyki czy nawet thrillera, wywodzi się bezpośrednio ze strasznych gawęd, które miały najczęściej za zadanie nieść przestrogę. Nie będzie się więc bał ktoś, kto usłyszy niepokojącą opowieść o zamierzchłych czasach, które wydają mu się zbyt odległe, by mógł się z nimi identyfikować. Oczywiście, wiadomo, gatunek eksplorował i eksploruje wszystko, żeby zapewnić nowe doznania, ale to już trochę inna wersja tego wszystkiego. Poza tym dobry horror, jak dobra fantastyka, spełnia też podobną rolę, co satyra – tu w gorszych czasach, kiedy cenzura dobiera się do autorów, można zawrzeć przesłanie, które przemyci twórca wbrew woli władzy, albo po prostu, w każdych czasach, można wykorzystać grozę i niezwykłości, jako nośnik wyższych wartości, analizę społecznych lęków i problemów.

No i w pewnym stopniu właśnie to robi Nathan Ballingrud. Po części, bo gdzieś na tym styku horroru i dark fantasy, na którym balansuje, ma pomysły, ma fajne kreacje bohaterów i przyjemnie zawartą konstrukcję swoich tekstów, ale często odnosi się wrażenie, że nie wykorzystał potencjału tematu. Jest dobrze, nie zaprzeczam (nagrody Shirley Jackson Award nie zostały przyznane przez przypadek), ale mogło być lepiej. Widać, że autor ma ambicje i chce coś powiedzieć, ale jeszcze nie do końca w potrafi w pełni przekazać to wszystko. No ale ten zbiór, zbiorek właściwie, bo przecież to niespełna dwieście stron, to jego debiut, równo sprzed dekady, więc może z czasem rozwinął się bardziej, bo to, co tu nam proponuje, jest obiecujące. I nie puste.

A jak to wypada jako horror? Powiem, że ciężko jednoczenie odpowiedzieć na to pytanie – przynajmniej mi. Dlaczego? Z jednej strony jestem wielkim fanem horrorów, za sobą mam setki książek, jeszcze więcej opowiadań, do tego filmy (pewnie tak z pół tysiąca samych horrorów za mną), seriale grozy, dziesiątki gier z tego gatunku, setki komiksów. No i uwielbiam, ale mam ten problem, że się nie boję, nie czuję choćby namiastki strachu obcując z gatunkiem i nie czułem go tu. Czy straszy, każdy musi więc ocenić indywidualnie. Mnie nie, ale ma klimat, ma fajne ujęcie tych horrorowych elementów i przy okazji przyjemne, dość oszczędne, acz treściwe, pisarstwo. Więc śmiało można poznać, kto gatunek lubi, ceni i ochotę ma na nowy, przyjemny głos w nim rozbrzmiewający.