Szpiedzy W Szczecinie | Autor: Adam Zadworny

  Kultura masowa pokochała agentów wywiadu za sprawą pewnego przystojniaka co to pije tylko martini „wstrząśnięte, nie mieszane”, jednak prawda jest taka, że codzienne życie przeciętnego szpiega było zdecydowanie mniej spektakularne, a z pewnością znacznie biedniejsze. Akcje wywiadowcze i próba przejęcia kluczowych informacji, które przydać się mogą w walce z przeciwnikiem geopolitycznym stanowią chleb powszedni agencji wywiadowczych na całym świecie. Ich nasilenie pojawia się zwłaszcza obliczu potencjalnych konfliktów, w czasie ich trwania lub za raz po ich zakończeniu. Naiwnością byłoby zatem przypuszczanie, że na ziemiach polskich działalność szpiegowska nigdy nie miała miejsca i jest jedynie wytworem czyjejś rozbudzonej wyobraźni. Jak pokazuje książka Adama Zadwornego „Szpiedzy w Szczecinie”, która ukazała się nakładem Wydawnictwa Księży Młyn, zwłaszcza tereny przygraniczne, czy kluczowe punkty komunikacyjne, stanowią idealną przestrzeń dla działalności wywiadowczej.

Adam Zawrotny ograniczył się w swych badaniach do zbadania szczecińskiej siatki szpiegowskiej, przy czym analizę swoją ogranicza do okresu II wojny światowej i okresu PRLu, kiedy to dawny Stettin już jako odzyskany dla Polski Szczecin, stał się wręcz Mekką szpiegowskiej działalności. Autor odkrywa zatem przed czytelnikami fascynujący fragment historii, o którym głośno się nie mówi i o którym nie czyta się raczej w podręcznikach historii, a który pokazuje w jaki sposób wywiady obcych państw pozyskiwały wiedzę o sytuacji w komunistycznej Polsce. Autor udowadnia, że nawet pozornie spokojne, portowe miasto jakim jest i był Szczecin, mogło być intratnym miejscem dla pozyskiwania cennych informacji i kryć w sobie szereg tajemnic, o czym świadczą dramatyczne historie szpiegów działających w okresie powojennym w tym właśnie mieście.

Jeśli ktoś poszukuje jednak treści ujętych w formie powieści sensacyjnej rodem z Ludlum, to tutaj jej nie znajdzie, gdyż „Szpiedzy w Szczecinie” są publikacją bardziej publicystyczno-naukową niż prozatorską. Dla miłośników historii i faktów będzie to jednak niemała gratka, wręcz perełeczka wypełniona po brzegi dawką szczegółowo zweryfikowanych informacji, do których dotarł Autor czy to za sprawą akt mieszczących się w Instytucie Pamięci Narodowej, w prywatnych zbiorach rodzin swoich bohaterów, w doniesieniach medialnych, czy w rozmowach z ich bliskimi.

Zadworny z pasją przenosi czytelnika w świat powojennej Europy, gdzie żelazna kurtyna zaczynała opadać, a państwa były zaangażowane w walkę o wpływy i informacje. W centrum tego świata znajduje się Szczecin, portowe miasto, które staje się areną działań szpiegów. Autor bacznie przygląda się postaciom, które w innych okolicznościach mogłyby wydawać się mało znaczące, ale umiejscowione w precyzyjnie dobranym czasie i nieprzypadkowym miejscuokazuje się, że pełniły rolę agentów wywiadu.

Jednym z największych atutów tej książki jest sposób, w jaki Autor oddaje klimat tamtych czasów i otoczenie, w którym toczyły się szpiegowski intrygi. Szczegółowe opisy portowych uliczek, szemranych knajp czy codziennego życia miasta przywracają atmosferętamtych lat i odpowiednio budują klimat historycznych zdarzeń.

Książka rzuca światło na różnorodność postaci zaangażowanych w świat szpiegów – od marynarzy przez zwykłych mieszkańców, aż po postacie bardziej prominentne. W ten sposób autor pokazuje, że szpiegostwo miało różne oblicza i było obecne na różnych poziomach społecznych. Opowieści o codziennych ludziach, którzy zostawali uwikłani w te działania, sprawiają, że historia nabiera bliższej wymowy, pokazując również jak Służba Bezpieczeństwa rozpracowywała siatkę szpiegowską, ale i jak sama werbowała tajnych współpracowników.

"Szpiedzy w Szczecinie" to z pewnością lektura, która zaciekawi zarówno miłośników historii, jak i tych, którzy poszukają nietypowych książek o przeszłości. Polecam serdecznie.