Testament Utopka | Autor: Leszek Libera

  Jest to trzecia, finałowa część serii Leszka Libery, zamykająca podróż Utopka po Śląsku. Po pierwszej części (“Utopek”), gdzie mieliśmy do czynienia z młodym Buksem, w drugiej (“Buks Molenda”) już z nastoletnim, wkraczającym w dorosłość; natomiast trzecia część pokazuje go już u kresu swojego życia - chodzącego o kulach i uczącego się jeździć na wózku inwalidzkim. Centrum całej trylogii stanowi unikatowa perspektywa Utopka na to, co dzieje się wokół niego na arenie politycznej i społecznej. Jak już się przyzwyczailiśmy, równolegle z akcją Buks przytacza współczesne sobie wydarzenia historyczne - Gierka, stan wojenny; pojawiają się też listy (nawet do samego papieża Jana Pawła II).

Moim zdaniem, jest to najspokojniejsza część tej serii, adekwatnie do wieku Utopka. Po pełnej ciekawych zdarzeń pierwszej części i niemniej przygodowej drugiej części, trzecia jest już raczej spokojna i statyczna. Jest to dość wyraźny kontrast w porównaniu z tomem “Buks Molenda” ponieważ tam przecież działo się dość sporo - więzienie, odbieranie porodu, przygotowania do przyjęcia sakramentów świętych. Pierwsza i druga część są raczej historią, opowiadaniem, natomiast finałowa jest raczej taką relacją/rozliczeniem z życiem i światem. Analogicznie z tym, dzieje się niewiele - jest bardzo dużo takiego specyficznego snucia, którego w poprzednich tomach było bardzo mało.

Tym razem bohater zamieszkuje wieżę ciśnień, zapełnioną stertami papierów i skupia się na pisaniu - jak zresztą bezwstydnie spoileruje sam tytuł - swojego testamentu. Nie omieszkuje wykorzystywać do tego Swietłany, nielegalnie przebywającej u niego Ukrainki. Początkowo jej postać może się wydawać trochę z kosmosu wzięta, ale interakcje jej i Buksa stanowiły te momenty, kiedy mimowolnie można było się uśmiechnąć - proste, lekkie i zwyczajnie śmieszne. W tej części rozwijany jest dalej wątek pochodzenia Utopka - cała historia Prautopka i planety Utopia. Mi się bardzo podobało rozwijanie kosmogoniii na przestrzeni całej serii. Chociaż początkowo brak porządnego rozwoju tego wątku utrudniał zrozumienie dynamiki istnienia samego Utopka, to dopiero wraz z toczeniem się historii Buksa, składamy w całość fragmenty jego pochodzenia.

Czymś, co wyraźnie odróżnia część “Testament Utopka” od poprzednich, jest sposób, w jaki Utopek zwraca się do nas, do czytelników. Jest bardzo bezpośredni i nie kryje się z tym, że nie zawsze jesteśmy mile widziani. Zresztą Buks traktuje czytelnika bardzo wprost - zostawia nam nawet pół strony, żeby czytelnik mógł sobie zrobić listę postaci historycznych, ‘u których można podejrzewać obecność Szatana’. Jeśli chodzi o trylogię o Utopku, to bez wątpienia nie jest to seria książek podobna do wszystkich. Coś nowego, coś innego - w końcu mamy tutaj połączenie faktów historycznych opowiadanych z perspektywy zupełnie nie spętanej konwenansami społecznymi z indywidualną historię Buksa Molendy, który przeżywa swoje pełne przygód życie.

Jest to niewątpliwie seria warta polecenia - dla osób lubiących fikcję historyczną, nowe perspektywy i intrygujących głównych bohaterów. Są to książki, które czyta się bardzo szybko, dość przyjemnie i z uśmiechem na twarzy. Uczulam jednak na to, że pełne doświadczenie lektury osiągnąć można dopiero po przeczytaniu całej trylogii - i chociaż tak naprawdę można czytać tomy jako osobne książki (choć akurat w przypadku “Testamentu Utopka” nie polecam tego robić) to tylko jako całość stanowią sensowną spójność. Także mówiąc krótko: polecam przeczytać; albo chociaż rozważyć przeczytanie - żałować nie ma czego.