A Lasy Wiecznie Śpiewają | Autor: Trygve Gulbranssen

  „A lasy wiecznie śpiewają” autorstwa norweskiego pisarza Trygve Gulbranssena w wydaniu wydawnictwa Zysk i S-ka to tak naprawdę dwutomowa saga połączona w jedną księgę. Poza tytułową częścią, zawarto tu również tom „Dziedzictwo na Björndall”, stanowiący kontynuację burzliwych dziejów mężnego rodu. „A lasy wiecznie śpiewają” to wyjątkowa perła w literaturze norweskiej, oferujące czytelnikom głęboką i pasjonującą podróż do serca ludzkich doświadczeń, wśród cichego majestatu skandynawskiej dziczy. Ta powieść potrafi przenieść w czasie, ale ma też zdolność do rezonowania z publicznością w dzisiejszych czasach, poprzez poruszanie zawsze aktualnych kwestii, jak miłość, ambicja, nienawiść, pycha, prawda i kara.

Historia, tak jak w przypadku norweskich sag rodowych, rozpięta jest na kilka pokoleń, opowiadając losy dumnych członków rodziny żyjącej na Björndall, wraz z ich wzlotami i upadkami. Nie brak tutaj odniesień do metafizycznego przeznaczenia, które, niezmiennie kapryśnie, prowokowane pychą, uporem i zazdrością doprowadza do ludzkich tragedii, sprowadzając śmierć i nienawiść, ale też potrafi przynieść pokrzepienie serc. Losy bohaterów rozgrywają się w surowym, skandynawskim krajobrazie, gdzie nad wszystkim czuwa niczym zimny, zdystansowany obserwator – przyroda, majestatyczna, niewzruszona, jednocześnie dzika i pełna spokoju. Przyroda rządzi się swoimi własnymi prawami, nie podlega ludzkim regulacjom. Wysokie góry, gęste lasy pełne zwierzyny i wartkie rzeki służą zarówno jako tło, jak i katalizator akcji. Poprzez staranne oddanie jej piękna, niezwykle poetycki, choć oszczędny język, Gulbranssen maluje sugestywne obrazy, ożywiając tę nieokiełznaną dzicz, nadając jej status niemal oddzielnego, aktywnego, samostanowiącego bohatera, zachęcając czytelników do napawania się jej groźnym pięknem. Co istotne, natura ma też wymiar boski, pierwiastek absolutu – wydaje się, że młody Dag znajduje drogę do Boga w bliskości przyrody, medytacji płynącej z możliwości obcowania z nią, wreszcie odmieniającej życie podróży na górę, do krainy śmierci, gdzie doznaje objawienia i dostępuje pełnego poznania.

Motywem przewodnim sagi zdaje się być rywalizacja między dwoma rodami – pochodzącymi z południowych równin mieszkańcami Borgland oraz ludźmi z północy, nieustraszonymi myśliwymi, zdobywcami górskich szczytów, pędzącymi czarne rumaki Björndallami. Mimo, że obie rodziny nie żywią do siebie sympatii, wręcz przeciwnie, życzą sobie jak najgorzej i starają się unikać kontaktów, pewnego dnia, z powodu zagrażającego równinom niedźwiedzia, ich losy zaczynają się splatać.

Przez całą powieść Gulbranssen demonstruje mistrzowskie posługiwanie się słowem pisanym, pięknem języka i bogactwem technik narracyjnych, łącząc ze sobą z lekkością kilka perspektyw i wiele wątków fabularnych. Od cichej introspekcji wewnętrznych monologów bohaterów, poprzez dialogi i opisy, każdy aspekt jest plastyczny, tryska życiem i witalnością, oddziaływując na czytelników, wabiąc ich i przykuwając ich uwagę. Choć dla niektórych czytelników tempo akcji może być momentami zbyt wolne, to w moim odczuciu te spokojniejsze fragmenty i opisy przyrody mają na celu zanurzyć czytelnika w krajobrazie i zespolić go z atmosferą, pozwalając na snucie refleksji i rozważań dotyczących ludzkiego losu. To właśnie te momenty nadają powieści jej emocjonalnego ciężaru, gdy postacie zostają sam na sam ze swoimi własnymi wyborami i ich konsekwencjami.

Podsumowując, powieść „A lasy wiecznie śpiewają” stanowi ponadczasowe arcydzieło literatury norweskiej, oferując czytelnikom bogatą teksturę ludzkiej kondycji na tle majestatycznej dzikiej przyrody. Przekonujące postaci, sugestywna proza i wprawność narracyjna to zalety, które mogą nadal fascynować i inspirować czytelników, zapraszając ich do odkrywania tego, o czym „lasy wiecznie śpiewają”.