Nacisk Śruby I Inne Opowieści O Duchach | Autor: Henry James

  Twórczość Henry`ego Jamesa od wieków cieszy się nieustannym zainteresowaniem miłośników literatury. Jego dzieła, tak różnorodne i spójne zarazem skupiają wokół siebie czytelników zafascynowanych nie tylko prozą amerykańską, ale również brytyjską. I choć do najpopularniejszych utworów w dorobku tego XIX-wiecznego pisarza należą powieści psychologiczne, takie jak: „Portret damy” czy „Amerykanin” oraz nowele, na czele ze słynną „Daisy Miller”, to do wyjątkowo interesującychwytworów pisarskich autora należą opowiadania grozy, bliskie w swej konstrukcji tym, tworzonym przez mistrza tego gatunku – Edgara Allana Poego. Dzięki staraniom Wydawnictwa Zysk i S-ka, na polskim rynku wydawniczym ukazał się osobliwy zbiór opowiadań pióra Henry`ego Jamesa pt. „Nacisk śruby i inne opowieści o duchach”, który przenosi czytelnika w czasie do minionych stuleci, a przy tym pozwala mu doświadczyć, przynajmniej pośrednio, spotkań z istotami z pogranicza jawy i snu.

Wspólnym mianownikiem zawartych w tym zbiorze utworów jest bez wątpienia obecność duchów, które zjawiają się niespodziewanie, zaskakują Naszych bohaterów i zmieniają bieg ich losów. Bywają wśród nich zjawy mściwe i złe, jak te z „Nacisku śruby” oraz takie jaktytułowy bohater opowiadania pt. „Sir Edmund Orme”, które doznały bólu czy cierpienia za życia i nie mogą znaleźć ukojenia po śmierci. Co ciekawe, ich obecność nie jest dla bohaterów ze „świata żywych” li tylko przerażającym doświadczeniem. Traktują oni kontakty z tymi nieproszonymi gośćmi jak swego rodzaju doświadczenie, które pozwala im przekroczyć granicę życia i śmierci. Próbują dowiedzieć się, kim są owe widma, nawiązać z nimi relację, a przede wszystkim zrozumieć pobudki, dla których stale ukazują się one wybranym osobom. Bo, żeby zobaczyć ducha, nie wystarczy tylko chcieć.

Spośród sześciu opowiadań znajdujących się na kartach tego zbioru, to właśnie tytułowy „Nacisk śruby” (znany również pt. „W kleszczach lęku”) robi na czytelnikach piorunujące wrażenie. Mamy tu bowiem do czynienia z minipowieścią szkatułkową. Jej narratorka a zarazem jedna z bohaterek tej historii opowiada o nadprzyrodzonych zdarzeniach z udziałem kobiety, do których doszło, gdy pełniła funkcję guwernantki dwojga rodzeństwa w jednej z wiejskich posiadłości na terenie Anglii. Opowieść o niewyjaśnionych okolicznościach odejścia jej poprzedników i nawiedzonym domu, który gości w swoich murach nawet tych niechcianych lokatorów to wyjątkowo ciekawa a zarazem przerażająca lektura. Nie sposób oderwać się od tej tajemniczej historii i wyjątkowo upiornej atmosfery przedstawionego w niej miejsca.

Niebywała zdolność do głębokiej analizy psychiki człowieka i jego zachowań w trakcie trwania żałoby czy w chwili kontaktu z osobami zmarłymi, przebijają z kart opowiadań Jamesa i pobudzają do refleksji nad tym, co czeka człowieka po śmierci. Jeśli dodamy do tego niezwykłą drobiazgowość uwidocznioną w narracyjnej dbałości o szczegóły, tak wyraźną choćby w opowiadaniu pt. „Ostatni z Valeriów”, to otrzymamy nie tylko przyjemną, budzącą skrajne emocje, ale również niezmiernie refleksyjną i pouczającą lekturę, o tym, jak bliskie mogą być te dwie obecne w opowiadaniach przestrzenie – świat żywych i umarłych.

„Nacisk śruby i inne opowieści o duchach” to lektura obowiązkowa dla miłośników opowiadań grozy i tych, którzy cenią sobie XIX-wieczną literaturę za jej kunsztowny język, osobliwych protagonistów i dbałość o szczegóły. Opowiadania Henry`ego Jamesa zawarte w tym zbiorze należą do wyjątkowo udanych realizacji wspomnianego gatunku a dzięki swemu nadzwyczajnemu, choć odrobinę przerażającemu entourage` owi dodatkowo zyskują w oczach czytelników, gotowych zmierzyć się ze światem zjaw i widm, którym stawić czoła musieli bohaterowie prozy Jamesa.