Słowianie | Autor: Marcello Garzaniti

  Ach cóż to będzie za recenzja! Recenzja książki naukowej!

Ale jak ocenić książkę tak przekrojową, zbudowaną dzięki wsparciu międzynarodowego zespołu, dotykającą historii i kultury kilku krajów? Jak nie będąc etnografem, historykiem czy lingwistą przeanalizować tak złożone i momentami trudne w odbiorze dla laika dzieło? To było to wyzwanie, które wiedziałam, że kiedyś nadejdzie i na które nie ukrywam - czekałam.

Książka, której tytuł oryginalny brzmi: GliSlavi. Storia, culture e lingua dalle originiaino strigiorniw momencie kiedy się pojawiła, była dedykowana dla czytelników włoskich i została wydana na tamtejszym rynku wydawniczym ponad 10 lat temu. W zamyśle profesora Uniwersytetu we Florencji, autora książki, głównymi odbiorcami mieli być włoscy studenci kierunków ściśle związanych z historią i kulturą Słowian, głównie slawistyki o specjalności rusycystyczno-polonistycznej.

Ta dość obszerna książka licząca z przypisami niemal 600 stron, ukazała się na rynku polskim nakładem Wydawnictwa Uniwersytetu Łódzkiego, co należy podkreślić, bo gdyby nie olbrzymi wkład naukowy i finansowy przede wszystkim Wydziału Filologicznego tejże uczelni, książka na rynku polskim by się nie ukazała.

A byłoby ogromnie żal.

To wyjątkowe dzieło przekrojowo ukazuje 1500 lat historii narodów zaliczanych do dużej rodziny narodów słowiańskich, rozpoczyna się od nakreślenia etnogenezy Słowian, przybliża język prasłowiański – czyli język, od którego wywodzą się wszystkie języki współcześnie istniejących narodów zaliczających się do Słowian, dalej uwypukla różnice między Slavia Latina a Slavia Orthodoxa by przechodząc przez kolejne stulecia i kluczowe wydarzenia dla poszczególnych narodów, kropkę postawić przy informacji dotyczącej ataku Rosji na Ukrainę.

Książka faktycznie w pierwotnym zamyśle jego autora, czy autorów, miała spełniać rolę podręcznika. Widać to bardzo wyraźnie w konstrukcji poszczególnych rozdziałów jak i całej książki.

W rozdziałach na marginesach pojawiają się hasła wskazujące czego dotyczą poszczególne strony czy akapity, co zapewne ma za zadanie pomóc studentowi lub badaczowi odnaleźć poszukiwaną informację. Dodatkowo pojawiają się tzw. „kapsułki”, w których można znaleźć skondensowaną wiedzę, na temat kluczowych zagadnień, pojawiających się w omawianych okresach historycznych. O podręcznikowym charakterze tej publikacji może świadczyć również fakt, że na końcu książki czytelnik znajdzie liczne tablice i podsumowania, ułatwiające analizę i naukę przedstawionego materiału. I tak znajdziemy na przykład chronologiczne zestawienie najważniejszych wydarzeń, w odniesieniu dla różnych regionów Europy i świata. Dla specjalistów zajmujących się kwestiami lingwistycznymi niezwykle cenne będą z kolei tablice zamieszczone również na końcu książki w aneksie nr 2, a zatytułowane: „Tabele morfologiczne języka staro-cerkiewno-słowiańskiego”. Całą pozycję wzbogacają liczne mapy, dzięki którym łatwiej można zrozumieć to, w jaki sposób przemieszczały się plemiona słowiańskie u zarania swych dziejów, czy też jak zmieniały się granice krajów, które już pojawiły się jako byty państwowe na mapie kontynentu europejskiego.

Olbrzymią zaletą tej książki jest jej naukowa uniwersalność. Z powodzeniem może stać się elementem literatury podstawowej bądź uzupełniającej dla przedmiotów takich jak historia, kultura, język czy etnografia Słowian na wielu kierunkach, na których te przedmiotu mogą zostać włączone do toku studiów. I rzecz ostatnia, ale absolutnie jedna z ważniejszych,mimo, że książka dotyczy zagadnień do zrozumienia których potrzeba przynajmniej bazowej wiedzy z obszaru którego dotyczy, jednak napisana jest językiem zrozumiałym, którego styl przypomina raczej dzieła publicystyki naukowej niż rozprawy stricte naukowo-akademickie. Zdecydowanie jest to pozycja, której nie może zabraknąć w biblioteczce żadnego szanującego się słowianofila.